อาหารโคนม Dairy feed, Dairy cattle

น้ำราดฟาง เพิ่มคุณภาพอาหารหยาบ ลดต้นทุนอาหารโคนม

          การเลี้ยงโคนม ถือว่าเป็นอาชีพที่มั่นคงมีรายได้ประจำ แต่การจะเลี้ยงโคนมให้ได้ประสิทธิภาพ แม่โคนมหนึ่งตัวให้น้ำนมมากมีหลายเทคนิค วันนี้ Dairy Feed จะมาแนะนำ สูตรน้ำราดฟาง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพให้กับอาหารหยาบเพิ่มคุณค่าทางอาหารให้กับโคนม เพื่อลดต้นทุนการใช้อาหารข้นคุณภาพโปรตีนสูง แล้วยังสามารถเพิ่มผลผลิตน้ำนมให้ได้มากในแต่ละวันกัน ด้วยน้ำราดฟางช่วยเพิ่มพลังงานและเสริมอาหารให้โคนม ประหยัดต้นทุน และลดค่าใช้จ่ายได้

สูตรอาหารหมักเพิ่มโปรตีน เร่งการเจริญเติบโต ป้องกันโรค

          ในการเลี้ยงโคนมนั้นอาหารถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญ ซึ่งจะขึ้นอยู่กับเกษตรกรแต่ละรายว่าเลือกให้อาหารชนิดไหนเพื่อที่จะเพิ่มการเจริญเติบโตช่วยป้องกันโรค ซึ่งจากการลงพื้นที่เข้าร่วมพูดคุยกับคุณบุญญวัฒน์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา เกษตรกรผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่องการทำเกษตรแบบผสมผสาน นั้น คุณบุญญวัฒน์ ได้แนะวิธีการเลือกและหมักอาหารเพื่อเพิ่มโปรตีน เร่งการเจริญให้กับวัว ด้วยวิธีการง่าย ๆ ดังนี้

วิธีทำนมสดชีวภาพ บำรุงโคนม

          นมสดชีวภาพ หรือ ปุ๋ยนมสด, ปุ๋ยชีวภาพ นี้ทำมาจากน้ำนมโค นำมาหมักเข้ากับส่วนผสมเพื่อใช้ลดต้นทุนในการทำอาชีพเกษตกร นมสดชีวภาพนอกจากจะใช้ประโยชน์ในทางด้านปุ๋ยแล้ว ทางด้านสัตว์ก็ถือว่ามีประโยชน์เป็นอย่างมากเช่นกัน ส่วนวิธีการทำจะเป็นอย่างไร ไปดูกันเลยครับ

หญ้าเนเปียร์ Pennisetum purpureum พืชอาหารสัตว์

          หญ้าเนเปียร์ Pennisetum purpureum เป็นหญ้าที่มีอายุหลายปี สายพันธุ์ที่นิยมปลูก คือ หญ้าเนเปียร์แคระ (P. purpureum cv. Mott) หญ้าเนเปียร์ (ธรรมดา) และหญ้าเนเปียร์ลูกผสม (P. Purpureum x P. americanum) ซึ่งมี 2 สายพันธุ์ คือ หญ้าเนเปียร์ยักษ์ และหญ้าบาน่า หญ้าเนเปียร์แคระสูง 1-2 เมตร แตกกอดี ใบมาก ส่วนหญ้าเนเปียร์ธรรมดา และเนเปียร์ลูกผสมสูง 3-4 เมตร ทุกสายพันธุ์เจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง เหมาะสำหรับปลูกในเขตชลประทาน ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 3.0-4.0 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 8?10 เปอร์เซ็นต์

หญ้าพลิแคทูลั่ม Paspalum plicatulum พืชอาหารสัตว์

          หญ้าพลิแคทูลั่ม Paspalum plicatulum เป็นหญ้าที่มีอายุหลายปี ต้นตั้งเป็นกอ เจริญเติบโตได้ในดินทรายที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ทนต่อสภาพแห้งแล้ง ทนน้ำท่วมขัง ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 1.5-2.0 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 7-8 เปอร์เซ็นต์

หญ้าโร้ด Chioris gayana พืชอาหารสัตว์

          หญ้าโร้ด Chioris gayana เป็นหญ้าที่มีอายุหลายปี ทนแล้งได้ดี ทนต่อสภาพน้ำขังได้เป็นครั้งคราว ทนต่อการแทะเล็มได้ดี ทนต่อสภาพดินเค็มได้ดีกว่าหญ้าอื่น ๆ หลายชนิด ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 2.0-2.5 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 8-10 เปอร์เซ็นต์

หญ้าบาน่า Pennisetum purpureum พืชอาหารสัตว์

          หญ้าบาน่า Pennisetum purpureum เป็นหญ้าเนเปียร์ลูกผสม (P.purpureum x P. americanum hybrid)เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่สูง 3-4 เมตร เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทรายถึงดินเหนียว แต่ต้องการดินที่ระบายน้ำดี มีความอุดมสมบูรณ์สูง เหมาะสำหรับปลูกในบริเวณพื้นที่มีฝนตกสม่ำเสมอเฉลี่ยมากกว่า 1000 มิลลิเมตรต่อปี หรือมีการใช้น้ำชลประทาน จะได้ผลผลิตสูงและมีคุณภาพดีโดยให้ผลผลิตน้ำหนักเฉลี่ยประมาณ 3-4 ตันต่อไร่ต่อปี มีโปรตีน 8-10 เปอร์เซนต์ หากตัดที่อายุ 30 วัน จะมีโปรตีน 10-12 เปอร์เซนต์ เป็นหญ้าที่ติดเมล็ดน้อยมาก จึงต้องปลูกขยายพันธุ์ด้วยท่อนพันธุ์เท่านั้น ไม่ทนต่อสภาพพื้นที่น้ำท่วมขังและไม่ทนต่อการแทะเล็มเหยียบย่ำของสัตว์ เหมาะสำหรับตัดไปเลี้ยงสัตว์ ถ้าปลูกในพื้นที่ดินมีความอุดมสมบูรณ์สูงและมีการให้น้ำชลประทาน

หญ้ากินนีสีม่วง Panicum maximum พืชอาหารสัตว์

          หญ้ากินนีสีม่วง Panicum maximum เป็นหญ้าที่มีอายุหลายปี ลักษณะเป็นกอตั้งตรงแตกใบดก ทนต่อสภาพร่มเงาได้ดี เหมาะสำหรับปลูกบนพื้นที่ดอนมีดินเหนียวจนถึงดินทรายและในพื้นที่เขตชลประทาน ปลูกขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและหน่อพันธุ์ตอบสนองต่อการให้น้ำและปุ๋ยได้ดี ให้ผลผลิตน้ำหนักแห้งประมาณ 2.5 - 3 ตันต่อไร่ต่อปีมีโปรตีนประมาณ 8 - 10 เปอร์เซนต์ ของน้ำหนักแห้ง

หญ้าแพงโกล่า Digitaria eriantha พืชอาหารสัตว์

          หญ้าแพงโกล่า Digitaria eriantha เป็นหญ้าอายุที่มีหลายปี ต้นกึ่งตั้งกึ่งเลื้อย ลำต้นเล็ก ไม่มีขน ใบเล็กเรียวยาว ใบดกอ่อนนุ่ม เหมาะสำหรับทำหญ้าแห้ง ทนน้ำท่วมขัง เจริญเติบโตดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง เหมาะสำหรับปลูกในเขตชลประทาน ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 5.0-7.0 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 7-11 เปอร์เซ็นต์

หญ้าอะตราตัม Paspalum atratum พืชอาหารสัตว์

          หญ้าอะตราตัม Paspalum atratum เป็นหญ้าที่มีอายุหลายปี ต้นตั้งเป็นกอ กอใหญ่ ใบกว้าง ขอบใบคม ทนต่อสภาพดินที่เป็นดินกรด ทนน้ำท่วมขัง ทนแล้ง ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 2.5-3.5 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 7-8 เปอร์เซ็นต์

หญ้ารูซี่ Brachiaria ruziziensis พืชอาหารสัตว์

          หญ้ารูซี่ Brachiaria ruziziensis เป็นหญ้าที่มีอายุหลายปี ต้นกึ่งเลื้อยกึ่งตั้ง สามารถเจริญเติบโตในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำได้ ขึ้นได้ดีในพื้นที่ดอน ดินมีการระบายน้ำดี ทนแล้งพอสมควร ทนต่อการเหยียบย่ำของสัตว์ ไม่ทนน้ำท่วมขัง ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 2.0 - 2.5 ตันต่อไร่ปี โปรตีน 7-10 เปอร์เซ็นต์

ปลูกหญ้าเลี้ยงสัตว์ แบบอินทรีย์ เพื่อความปลอดภัยของโคนม

          หญ้าเป็นปัจจัยสำคัญในการเลี้ยงสัตว์ การเลี้ยงสัตว์อินทรีย์จำเป็นที่จะต้องลดต้นทุนค่าใช้จ่าย เพื่อจะมีรายได้เพิ่มสำหรับเกษตรกร ในสมัยก่อน การเลี้ยงสัตว์นั้นจะต้องปล่อยให้สัตว์กินหญ้าตามทุ่งตามดอย แต่ในสมัยนี้มีการปลูกหญ้าหลาย ๆ พันธ์ เพื่อเลี้ยงสัตว์ คุณนรินทร์ เกษตรกรเลี้ยงสัตว์อินทรีย์ที่อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา แนะนำการปลูกหญ้ากินรี และหญ้านาเปียยักษ์ เพื่อการเลี้ยงสัตว์

อ.ส.ค. ผลิตปุ๋ยอินทรีย์ น้ำจากน้ำนม

          นายนพดล ตันวิเชียร รองผู้อำนวยการ องค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศไทย (อ.ส.ค.) เปิดเผยว่า ขณะนี้ อ.ส.ค.ได้มีการผลิตปุ๋ยอินทรีย์น้ำจากน้ำนมตามมติของคณะกรรมการโคนมและผลิตภัณฑ์นมหรือมิลค์บอร์ด โดยนำน้ำนมดิบเสื่อมคุณภาพหรือไม่ได้มาตรฐาน รวมทั้งน้ำนมที่สูญเสียจากกระบวนการผลิตและค้างอยู่ในไลน์ผลิตของโรงงานแปรรูปนม อ.ส.ค. ซึ่งมีประมาณ 5 ตัน/วัน มาผลิตเป็นปุ๋ยอินทรีย์น้ำภายใต้แบรนด์ ?ดี.พี.โอ.ไฮ-โกร? (D.P.O. Hi-gro) เพื่อเพิ่มทางเลือกให้กับเกษตรกรผู้ปลูกพืชผักผลไม้ ไม้ดอกไม้ประดับ และผู้ผลิตเกษตรอินทรีย์ ที่ต้องการใช้เพื่อช่วยเร่งการเจริญเติบโตของพืช และทำให้ต้นพืชแข็งแรง เพื่อทดแทนและช่วยลดปริมาณการใช้สารเคมีทางการเกษตร ซึ่งสามารถช่วยลดต้นทุนการผลิตให้ต่ำลงได้ ขณะเดียวกันยังเป็นการนำของเสียกลับมาใช้ให้เกิดประโยชน์และเพิ่มมูลค่าด้วย

กระถิน (Leucaena leucocephala K636) พืชอาหารสัตว์

     กระถิน เป็นพืชยืนต้น มีคุณค่าทางอาหารสูง และสามารถให้ผลผลิตในช่วงแล้งได้ เนื่องจากกระถินมีระบบรากลึก สามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างสูง การระบายน้ำดี และมีหน้าดินลึก ไม่ทนดินเป็นกรดจัด ผลผลิตน้ำหนักสด 4.8-6.0 ตัน และน้ำหนักใบแห้ง 1.2-1.5 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 24 เปอร์เซ็นต์

ถั่วท่าพระสไตโล (Stylosanthes guianensis CIAT 184) พืชอาหารสัตว์

     ถั่วท่าพระสไตโล เป็นพืชที่มีอายุ 2-3 ปี พุ่มตั้ง ขนาดต้นและทรงพุ่มใหญ่กว่าถั่วฮามาต้า ไม่ทนดินเค็มและดินด่าง (pH มากกว่า 8.5) ผลผลิตสูงในดินร่วนปนทราย ทนสภาพดินกรดได้ดี ผลผลิตน้ำหนักสด 6-10 ตัน หรือน้ำหนักแห้ง 1.5-2.5 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 16-20 เปอร์เซ็นต์

ถั่วลิสงเถา (Arachis SPP.) พืชอาหารสัตว์

     ถั่วลิสงเถา เป็นพืชที่มีอายุหลายปี ที่นิยมปลูกมีอยู่ 2 ชนิด คือ Arachis pinto : CV. Amarillo และ Arachis glabrata เจริญเติบโตคลุมดินได้อย่างหนาแน่นขึ้นได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง และมีความชื้นสูง ทนต่อสภาพรร่มเงา ทนต่อการแทะเล็มและเหยียบย่ำของสัตว์ได้ดีมาก ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและส่วนของลำต้น ให้ผลผลิตน้ำหนักสด 4.0-8.0 ตัน น้ำหนักแห้งประมาณ 1.0-2.0 ตันต่อไร่ต่อปี เหมาะสำหรับปล่อยสัตว์แทะเล็ม มีโปรตีนประมาณ 15-21 เปอร์เซ็นต์

ถั่วไมยรา (Desmanthus virgatus) พืชอาหารสัตว์

     ถั่วไมยรา เป็นพืชที่มีอายุหลายปี เป็นไม้พุ่มค่อนข้างตั้งตรง สูง 2.0-3.5 เมตร ใบและดอกคล้ายกระถิน แต่มีขนาดเล็กกว่า เจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างสูง ไม่ทนต่อสภาพน้ำท่วมขัง ไม่ทนดินกรดจัด ผลผลิตน้ำหนักสด 8.0-12.0 ตัน น้ำหนักแห้ง 2.0-3.0 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 16-18 เปอร์เซ็นต์

ถั่วคาวาลเคด (Centrosema pascuorum cv. Cavalcade) พืชอาหารสัตว์

     ถั่วคาวาลเคด เป็นพืชที่มีอายุฤดูเดียว เถาเลี้อย ใบดก ใบจะไม่ร่วงหล่นง่ายเมื่อทำแห้ง เหมาะสำหรับใช้ทำถั่วแห้งอัดฟ่อน ให้ผลผลิตน้ำหนักสด 4.0 ตัน หรือน้ำหนักแห้งประมาณ 1.0 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 16-18 เปอร์เซ็นต์

ถั่วฮามาต้า (Stylosanthes hamata cv. verano) พืชอาหารสัตว์

     ถั่วฮามาต้า เป็นพืชที่มีอาจะ 2-3 ปี พุ่มเตี้ยตั้งตรง แตกกิ่งก้านแผ่คลุมพื้นที่ได้กว้าง ทนทานต่อสภาพแห้งแล้ง ทนดินกรด ทนทานต่อการแทะเล็มเหยียบย่ำของสัตว์ได้ดี ไม่ทนต่อสภาพพื้นที่ดินชื้นแฉะ และไม่ทนสภาพร่มเงา ผลผลิตน้ำหนักสด 6-8 ตัน หรือน้ำหนักแห้ง 1.5-2.0 ตันต่อไร่ต่อปี โปรตีน 16-18 เปอร์เซ็นต์

ทางปาล์มน้ำมันใช้เลี้ยงสัตว์

     ทางปาล์มน้ำมันใช้เลี้ยงสัตว์ - กรมปศุสัตว์แนะเกษตรกรนำทางปาล์มน้ำมันมาใช้เลี้ยงสัตว์เคี้ยวเอื้อง อาทิ โค แพะ รวมทั้งสามารถนำไปใช้เป็นเสบียงสัตว์สำรองในกรณีเกิดภัยธรรมชาติได้เป็นอย่างดี

     ทางปาล์มน้ำมัน (Oil palm frond) คือ ส่วนของใบและก้านใบของต้นปาล์มน้ำมันนับเป็นผลพลอยได้จากการปลูกปาล์มน้ำมัน เกษตรกรจะต้องตัดใบล่างที่รองรับทะลายปาล์มน้ำมันก่อนการเก็บเกี่ยว หรือโค่นต้นทิ้งเพื่อปลูกใหม่เมื่อต้นปาล์มน้ำมันมีอายุ 15 – 20 ปี โดยทั่วไปเกษตรกรจะเก็บเกี่ยวทะลายปาล์มน้ำมันทุกๆ 15 – 20 วัน เฉลี่ยแล้วทุกเดือนจะมีการตัดทางใบปาล์มน้ำมันออกอย่างน้อย 2 ทางใบต่อต้นหรือคิดเป็น 44 ทางใบต่อไร่ (อัตราปลูก 22 ต้นต่อไร่) ในหนึ่งปีเกษตรกรจะตัดทางใบปาล์มน้ำมันประมาณ 18 ครั้ง โดยหนึ่งทางปาล์มน้ำมันจะมีน้ำหนัก 5 กิโลกรัม คิดคำนวณเป็นน้ำหนักสดของทางปาล์มน้ำมัน 3,960 กิโลกรัมต่อไร่ต่อปี หรือโดยเฉลี่ยแล้วผลผลิตทางปาล์มน้ำมันสดได้ 10.8 กิโลกรัมต่อไร่ต่อวัน